نشست علمی هویت طلبگی و الزامات پژوهشی

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد قائمی مدیر حوزه علمیه خواهران استان مازندران در نشست علمی در جمع طلاب و اساتید مدرسه علمیه حضرت نرجس(س) با تبیین نسبت میان «هویت طلبگی» و «پژوهش» گفت: هویت طلبگی بدون پژوهش معنا نمی‌یابد و برون‌داد آن باید طلبه‌ای مهذب و کارآمد باشد، هویت طلبگی و پژوهش دارای رابطه‌ای تکاملی‌اند و هر اندازه طلبه نسبت به هویت خود آگاه‌تر باشد، پژوهش‌های او کارآمدتر و هدفمندتر خواهد بود.

مدیر حوزه علمیه خواهران استان مازندران پیرامون «رابطه هویت طلبگی و پژوهش» بیان کرد: یکی از پرسش‌های بنیادین در عرصه تعلیم و تربیت حوزوی، نسبت میان هویت طلبگی و الزامات پژوهشی است. باید بررسی کرد که یک طلبه در فضای طلبگی و در جغرافیای فرهنگی و دینی خود، چه نوع پژوهشی باید انجام دهد و آیا می‌تواند ساختار پژوهشی مستقلی از نظام دانشگاهی داشته باشد یا خیر.

وی با بیان اینکه «پژوهش و هویت طلبگی» دارای رابطه‌ای تکاملی‌اند، یادآوری کرد: هر اندازه طلبه نسبت به هویت خود معرفت عمیق‌تری پیدا کند، پژوهش‌های او بیشتر در جهت تحقق کارآمدی و بروز این هویت در عرصه فردی و اجتماعی خواهد بود. نخستین گام در مسیر پژوهش، شناخت هویت طلبگی است تا طلبه بداند چگونه باید پژوهش کند تا مجهولات هویتی خویش را بشناسد و تبیین نماید.

مدیر حوزه علمیه خواهران مازندران در ادامه افزود: هویت در جامعه‌شناسی مجموعه‌ای از خصوصیات اساسی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، روانی، تمدنی و تاریخی است که به فرد و جامعه معنا می‌بخشد. بر اساس این تعریف، هویت طلبگی دو کارویژه اصلی دارد: یکی «تصورسازی» و دیگری «تصدیق‌یابی». پژوهش، به طلبه کمک می‌کند تا تصوری صحیح از خود به‌عنوان روحانی داشته باشد و جامعه نیز بتواند او را در جایگاه حقیقی‌اش تصدیق کند

حجت الاسلام قائمی با تأکید بر اینکه مردم، طلاب را تجلی ارزش‌های اخلاقی و دینی می‌دانند، گفت: در نگاه عمومی، طلبه نماد فداکاری، اخلاص و اخلاق دینی است، ازاین‌رو پژوهش‌های طلاب باید در جهت بازنمایی صحیح این جایگاه و پاسخ به انتظارات جامعه از حوزه علمیه باشد

وی ابعاد تعامل هویت طلبگی را در سه حوزه فردی، الهی و اجتماعی دانست و بیان کرد: طلبه در ارتباط با خود، با خدای خویش و با جامعه و نظام سیاسی باید الگوی رفتار مؤمنانه و مسئولانه باشد. از این منظر، پژوهش‌های حوزوی باید به تقویت این تعاملات منجر شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین قائمی با اشاره به فرمایشات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله‌العالی، یادآور شد: طلاب و روحانیت شناسنامه و مادر نظام اسلامی هستند و حرکت انقلابی کشور بدون حضور فعال حوزه ممکن نیست.

مدیر حوزه علمیه خواهران مازندران با توصیه به مطالعه کتاب «ولایت فقیه» امام راحل و بیانیه گام دوم انقلاب تأکید کرد: برون‌داد حوزه باید تربیت طلبه‌ای مهذب، آگاه و کارآمد باشد.

وی افزود: حوزه علمیه صرفاً نهادی آموزشی نیست، بلکه مجموعه‌ای مأموریت‌محور است که در آن، آموزش ابزار تحقق رسالت‌های معرفتی، فرهنگی و اجتماعی به شمار می‌رود. طلبه پس از سال‌های تحصیل، باید در میدان عمل و تبلیغ، جلوه‌ای از علم، ایمان و تعهد را در رفتار و اثرگذاری اجتماعی خود متجلی سازد.

مدیر حوزه علمیه خواهران مازندران در بخش دیگری از سخنان خود، الزامات پژوهش در حوزه علمیه را تشریح کرد و گفت: نخستین الزام، توجه به مباحث مفهومی است تا میان نویسنده و مخاطب تقارب درک ایجاد شود. الزام دوم رعایت اخلاق پژوهشی و حفظ حرمت نظریه‌پردازان پیشین است و الزام سوم، احصاء کامل ابعاد موضوع و پرهیز از سطحی‌نگری در پژوهش است.

وی همچنین از آسیب‌های پژوهش حوزوی همچون عادی‌انگاری، غرور علمی و شتاب‌زدگی نام برد و تأکید کرد: اگر مراقبت نشود، ارتباط ما با منابع دینی ممکن است به بی‌مبالاتی معرفتی و رفتاری منتهی شود. در پایان، حجت‌الاسلام والمسلمین قائمی خاطرنشان کرد: برای تحقق هویت طلبگی پویا، باید پژوهش را به‌مثابه فرایند تکامل هویت دینی دانست و طلاب را در مسیر تربیت، پژوهش و عمل به‌گونه‌ای پرورش داد که برون‌داد آن طلبه‌ای مهذب، آگاه و کارآمد باشد.