نقش هویت طلبگی در ایجاد تعهد و انگیزه در طلاب

راضیه همایونی کارشناس دینی مدرسه علمیه حضرت سلام الله علیها فریدونکنار با اشاره به هویت طلبگی گفت: رعایت هویت طلبگی یکی از الزامات بنیادین در مسیر تحصیل و فعالیت حوزه‌های علمیه است که تأثیرگذاری گسترده‌ای بر رشد علمی، اخلاقی و اجتماعی طلبه‌ها دارد.

وی تاکید کرد: این هویت، فراتر از یک عنوان یا پوشش ظاهری، مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و رفتارهای مستحکمی است که طلبه را در مسیر رسالت دینی‌اش به صورت کاملاً متمایز و مسئولانه تعریف می‌کند. اهمیت این هویت در سه حوزه اصلی علمی، فرهنگی و اجتماعی به خوبی نمایان است و هر یک پیوند مستقیمی با کیفیت عملکرد و اثرگذاری طلبه در جامعه دارد.

‌وی همچنین در تعریف هویت طلبگی از منظر علمی بیان کرد: هویت طلبگی به عنوان یک چارچوب فکری و رفتاری باعث می‌شود طلبه تعهد و انگیزه لازم برای ادامه تحصیل و پژوهش در علوم دینی را حفظ کند. این هویت، طلبه را به یک پارادایم فرهنگی متصل می‌کند که در آن علم تنها وسیله‌ای برای ارتقا سطح دانش نیست، بلکه ابزاری برای خدمت به جامعه و تعمیق مبانی دینی و اخلاقی می‌باشد. حفظ هویت طلبگی در مسیر علم‌آموزی، طلبه را مکلف می‌سازد که در برابر مسایل فکری و چالش‌های نظری مقاومت کند و با رویکردی انتقادی و مستدل، به ارتقای دانش دینی بپردازد.

خانم همایونی در پاسخ به بعد فرهنگی، هویت طلبگی نیز اظهار داشت:بعد فرهنگی هویت طلبگی، نقش حافظ سنت‌ها و ارزش‌های حوزه‌های علمیه را دارد. این هویت بر اساس اصول اخلاقی چون صداقت، تقوا، تواضع، تعهد به عدالت و حفظ حرمت استاد و هم‌طلبه شکل می‌گیرد و آن را به یک فرهنگ زیستی تبدیل می‌کند که در همه ابعاد زندگی طلبه جاری است. رعایت دقیق این ارزش‌ها باعث تقویت پیوند نسل‌های مختلف حوزه می‌شود و انتقال میراث علمی و معنوی را تضمین می‌کند. از این رو، هویت طلبگی نه تنها بر ظاهر و پوشش طلبه تأکید دارد، بلکه به شکل‌گیری یک سبک زندگی متمایز و مقاوم در برابر انحرافات اجتماعی و فرهنگی نیز منجر می‌شود.

وی در ادامه نیز  از منظر اجتماعی، هویت طلبگی گفت: از منظر اجتماعی  نیز موجب ارتقاء اعتبار حوزه‌های علمیه در نگاه جامعه می‌شود. طلبه‌ای که هویت طلبگی خود را رعایت کند، به عنوان نمادی از پاکدامنی، صداقت، تعهد به ارزش‌های دینی و رسالت علمی شناخته می‌شود که می‌تواند اعتماد مردم به حوزه را افزایش دهد. این اعتماد نه تنها موجب گسترش نفوذ آموزه‌های دینی می‌شود، بلکه نقش مهمی در تثبیت جایگاه روحانیت به عنوان هدایت‌گر معنوی جامعه ایفا می‌کند. همچنین، این هویت به طلبه قدرت می‌دهد تا از تأثیرات منفی فشارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مصون بماند و بتواند در برابر تهاجمات فکری و رفتاری مقاومت کرده و دچار انحراف نشود.

کارشناس دینی مدرسه علمیه حضرت آمنه سلام الله علیها بیان کرد: ابعاد کاربردی هویت طلبگی نیز بسیار گسترده و عمیق است. در زندگی روزمره، رعایت این هویت به معنای پایبندی به اصول و قواعد مرتبط با پوشش، گفتار، رفتار و ارتباطات اجتماعی است. این اصول باعث می‌شود طلبه الگویی قابل قبول برای سایرین باشد، به ویژه جوانان و دانش‌پژوهان دینی که در جستجوی راهنمایی و نمونه‌سازی هستند. همچنین، پایبندی به هویت طلبگی زمینه‌ساز ایجاد فضایی منظم، منسجم و پویا در حوزه‌های علمیه می‌شود که انگیزه‌های فردی و گروهی را برای پیشرفت علمی و اخلاقی افزایش می‌دهد.

وی در ادامه افزود: از سوی دیگر، هویت طلبگی به مثابه یک عامل حفاظتی عمل می‌کند که طلبه را در مواجهه با مشکلات شخصی، اجتماعی و فرهنگی مقاوم می‌سازد. این هویت موجب تقویت حس مسئولیت‌پذیری در قبال خود و جامعه شده و طلبه را به سمت رفتارهای اخلاقی و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه هدایت می‌کند. به همین دلیل، آموزه‌های هویتی طلبگی بایستی در ساختار آموزشی و تربیتی حوزه‌ها به صورت جدی مورد توجه و بازنگری قرار گیرند تا ارزش‌ها و رفتارهای متناسب با هویت طلبگی به صورت هدفمند آموزش داده شده و پایدار باقی بمانند.

‌وی در پایان اضافه کرد: در نهایت، می‌توان گفت که رعایت هویت طلبگی نه تنها کلید موفقیت فردی طلبه در عرصه‌های علمی و اجتماعی است، بلکه ستون اصلی تقویت و استمرار حوزه‌های علمیه در جامعه محسوب می‌شود. هرگونه بی‌توجهی به این هویت می‌تواند باعث تزلزل جایگاه حوزه و افزایش فاصله بین روحانیت و مردم شود. به علاوه، این هویت مسیر تربیتی طلبه را به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کند که وی بتواند با حفظ اصالت و تعهد، به رسالت عظیم خود که همانا تعلیم و تبلیغ معارف دینی و تقویت اخلاق جامعه است، به نحو احسن عمل کند. بنابراین، توجه مستمر، آموزش دقیق و پایبندی جدی به هویت طلبگی ضرورت انکارناپذیری است که باید به صورت مداوم در دستور کار حوزه‌های علمیه و تک تک طلبه‌ها قرار گیرد.