کارشناس تفسیر قرآن:
مصلحت همان حق و حق همان مصلحت است
یکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ ساعت ۰۹:۰۹:۲۰حجت الاسلام و المسلمین علی تیپ، کارشناس تفسیر قرآن در کارگاه پاسخگویی به شبهات با موضوع «آیا باید به اقتضا شرایط حق را فدای مصلحت نمود؟» به هدف تقویت طلاب در پاسخگویی به شبهات رایج جامعه در جمع طلاب و اساتید مدرسه الزهراء(سلام‌الله‌علیها) بابل برگزار کرد: طرفداران تفکر فدا کردن حق در ازای مصلحت برای توجیه عمل خود از ضرب‌المثل‌هایی مانند «دروغ مصلحت انگیز به از راست فساد انگیز» بهره می‌گیرند و یا گاهاً اشعار مشهور مانند «جز راست نباید گفت/ هر راست نشاید گفت» استفاده می‌کنند، همچنین روایاتی را از قبیل «إن اللّه َ عَزَّ و جلَّ أحَبَّ الکِذبَ فی الصَّلاحِ، و أبغَضَ الصِّدقَ فی الفَسادِ» شاهد بر تفکر خود مطرح می‌آورند.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تعریف واژگان در پاسخ به شبهات عنوان کرد: باید در ابتدا حق و مصلحت را تعریف کنیم و بهترین منبع و معیار برای تعاریف قرآن کریم است؛ برنامه‌هایی که برای سعادت بشر در قرآن آمده یک تعریف کلی دارد و آن عمل صالح است. خداوند در آیات زیادی می‌فرماید «إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـالِحاتِ» پس طبق این تعریف مصلحت همان حق و حق همان مصلحت است زیرا قدم نهادن در مسیر حق انسان را به سعادت می‌رساند؛ از طرفی طبق آموزه‌های قرآن راه رسیدن به سعادت عمل صالح معرفی شده پس قرار است با عمل صالح در مسیر حق قدم برداریم.
استاد تفسیر خاطر نشان کرد: هیچ وقت نباید اصول را زیر پا گذاشت، امام علی(علیه‌السلام) حتی برای رسیدن به خلافت و حق خود هم دروغ نگفتند و اصول را زیر پا نگذاشتند و این روش در سیره همه اهل بیت(علیهم‌السلام) به چشم می‌خورد، پس یک زمان مصلحت ایجاب می‌کند که امام(علیه‌السلام) سکوت کند و این عین حق است و زمانی دیگر مصلحت ایجاب می‌کند امام(علیه‌السلام) با دشمن خود صلح نماید و این عین حق است و زمانی دیگر مصلحت در قیام و مبارزه است و این نیز عین حق است.
حجت الاسلام علی تیپ ادامه داد: اما مصلحت از نگاه عرف چیز دیگری است و از دید جامعه به مصلحت مذموم، رفتارهای فرصت طلبانه با سمت و سوی منافع شخصی و نفسانی است؛ ولی به دروغ در جامعه به آن مصلح می‌گویند و در اصطلاح به این افراد، حزب باد یا طرفداران تفکر اپورتونیستی می‌گویند که برای مصالح قدرت وقت را در نظر می‌گیرند اما مرام شیعه امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) چیز دیگری است و هرگز اصول را زیر پا نگذاشته و حقی و مصلحتی را فدای حق و مصلحت دیگر نمی‌کنند، همانطور که نماز را باید در زمان خود خواند، دیرتر و زودتر خواندن آن فایده‌ای ندارد.
وی افزود: گاهی هنگام حرکت در جاده حق مانعی ایجاد می‌گردد که ما باید آن مانع را دور بزنیم اما نباید از مسیر جاده منحرف شویم، این دور زدن مانع همان چرخش مصلحتی است و چرخش مصلحتی همان عمل صالح است که در هر زمان متناسب با آن شرایط بروز می‌کند.
