پایدار تا پای دار

حجت الاسلام محمدجواد قائمی در یادداشتی با عنوان "پایدار تا پای دار" آورده است: مطالعه تحولات سیاسی‌ اجتماعی سرزمین کهن ایران ‌زمین در طول تاریخ، به‌ خصوص در سیصد سال گذشته، گواه بر یک واقعیت تاریخی است که همگان سخن به اعتراف آن گشوده اند و آن اینکه تحول سیاسی ‌اجتماعی اعم از استبداد ستیزی و تعالی جویی در میان مردم این سرزمین شکل ‌نگرفته است که یک پای ثابت آن، نهاد دین و علمای دینی ، چه در تولید اندیشه استبداد و استکبارستیزی در قالب قواعد فقهی یا بسیج توده‌ها در ایجاد اتحاد و یکپارچگی اجتماعی در مسیر تحقق آرمان‌های ملت بزرگ ایران اسلامی بوده اند.
 در یک نگاه کلان در این میدان نقش‌آفرینی اجتماعی، می‌توان علمای اسلامی، به‌ خصوص شیعه را در این دوران به یکی از سه دسته تقسیم و جانمایی نمود، اول گروهی که عمدتاً متأثر از نوع برداشت‌ های فقهی و نگرشات اخلاقی،عمدتا در حوزه های سیاسی ورود نداشته و یا متاثر از اقتضائیات فلسفی و کلامی خود ورود در مسائل سیاسی را متأثر از دوران غیبت، جایز نمی‌ دانسته ‌اند که می‌توان علمای جریان اخباری قبل ‌از تشکیل مکتب اصفهان در حوزه شیعی را به‌عنوان مثال از این گروه یاد کرد، البته اینان در عین‌ حال از احوالات مردم، بی‌تفاوت نبوده اند.
گروه دیگر از علمای دینی، کسانی بوده‌اند که در نهضت‌های اجتماعی شکل‌گرفته، میدان ‌داری می‌کردند و در عرصه عمل به‌ دنبال پیاده ‌سازی اندیشه دیگران بوده و در عین داشتن سلوک و روش خاص مبارزاتی، صاحب مکتب و اندیشه سیاسی ‌اجتماعی خاص و ابتکاری نبوده اند، همانند آنچه که می‌توان از مبارزات بسیاری از علمای عصر مشروطه و ملی شدن صنعت نفت همچون نواب ‌صفوی یاد کرد.
سومین گروه که می‌توان در میان علمای ایران زمین از آنان یاد نمود، کسانی بوده اند که در کنار میدان‌ داری برای احقاق حقوق مردم، دارای اندیشه‌های خاص سیاسی و اجتماعی در کنار دید بلند و آینده ‌نگری بوده اند که از این گروه می‌توان به افرادی همچون مرحوم سید جمال‌الدین اسدآبادی، امام‌خمینی(رحمة الله علیه)، شهید مطهری، شهید بهشتی و مفتح یاد نمود و از جمله شیخ شهید عصر مشروطه مجتهد شهید، شیخ فضل‌الله نوری کجوری(رحمه الله علیه) یاد نمود.
آنچه برای دشمنان این مرزوبوم مهم بوده و هنوز هم مهم است و به دنبال ضربه زدن به آن هستند، حضور نهاد دین و علمای دین در عرصه سیاسی اجتماعی این سرزمین به خصوص حضور گروه سوم از علمای دین، به همین علت شاهد آن هستیم که برای حذف این گروه از مبارزان دینی، از شیوه خاصی استفاده نموده اند که حذف حیات مادی آنان در کنار حذف اندیشه آنان از طریق انحرافات است.
مرحوم شیخ فضل‌الله نوری که از علما و مجتهدین بنام حوزه تهران بوده و در عصر میرزای بزرگ و جریان توتون و تنباکو نقش‌آفرینی بسزایی در موفقیت تحریم استعمال توتون و تنباکو جهت به شکست کشاندن نقشه‌های استعمار پیر داشته ‌است، توانست در جریان مشروطه‌ خواهی ملت ایران برای محدود ‌سازی دستگاه استبدادی سلطنت با طرح مشروطه مشروعه، پیش‌بینی انحراف این آرمان مقدس ملت ایران را داشته و نسخه متناسب با آن را ارائه کند.
اما ازآنجایی ‌که دشمنان ملت اعم از استبداد داخلی و استعمار خارجی وجود این شیخ بصیر و ترویج اندیشه‌های آن را در تضاد با اهداف خود می‌دانستند، به‌دنبال حذف فیزیکی و اندیشه ‌ای این مجتهد برآمدند و با استفاده از بلندگوهای فریبنده خود که همان منور الفکرهای عصر مشروطه بودند، نخست جای خادم و خائن را عوض کردند و شیخ مظلوم که پیشگام در عرصه مشروطه خواهی بوده به مخالف با مشروطه و حامی سلطنت مطلقه تبلیغ و ترویج شد به ‌طوری‌ که حتی بسیاری از هم‌ قطاران ایشان، مجتهد شهید را در مسیر مشروعه خواهی تنها گذاشتند و در فضای غبارآلود افکار عمومی در جمع مشروطه‌خواهان، رهبر مشروطه ‌خواهی به دار بی‌تدبیری و بی‌بصیرتی جامعه آن روز و کوفه ‌ی صغیر سپرده شد.
نکته مهمی که از جریان شهادت شهید مشروعه خواهی در نهضت مشروطه ایران باید به آن توجه کرد، دقیقاً همان نکاتی است که مقام معظم رهبری در طول سالیان اخیر نسبت ‌به انقلاب اسلامی به آن هشدار داده اند که از جمله آن، ارتقاء بصیرت نخبگان و مردم عادی، توجه به نهضت تبیین از آرمان‌ها و واقعیت‌های جبهه حق، توجه به نقشه دشمن در جابجایی شهید و جلاد،  توجه به علمای ربانی و ناقد به خطرات آینده را امروز به عینه می‌بینند و به آن هشدار می‌دهند و اینان همان عوامل مهم انحراف شکست یک راز، مهم‌ ترین گام‌های سیاسی‌اجتماعی جامعه ایران در مسیر تعالی خواهی و احیاء تمدن ایرانی اسلامی قرن پنجم است، از این رو به همگان لازم است تا با توجه به زندگی‌ نامه شیخ شهید مشروطه مشروعه ایران که بر اندیشه خود همچون سرو پایدار تا پای ‌دار بوده و هرگز حاضر نشد برای حیات مادی دست از آرمان‌های دین خود بردارد، رمز موفقیت در سربازی ولایت را بیاموزیم و تلاشی برای تحقق تمدن نوین ایرانی اسلامی تا ظهور حجت را سرلوحه خویش قرار دهیم.